Biyan haqqında bilmədiklərimiz
Biyan (şirinbiyan) paxlakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Biyan qiymətli texniki bitkilərdən biridir. Biyan latın dilində “qlisseraza” adlanır,”şirin kök” mənasını verir. Biyan bitkisinin dünyada 18 növü yayılmışdır. Azərbaycanda onun 8 növünə təsadüf olunur. Şirinbiyan Azərbaycan çöllərində heç bir qulluq, qayğı görmədən külli miqdarda biyan yetişir. Bu bitkiyə Azərbaycanın Kür-Araz, Samur-Dəvəçi ovalıqlarında, Xəzərsahili düzənliklərdə, Muğanda, Qobustanda, Abşeronda, Alazan-Əyriçay vadisində, inzibati rayonlardan Kürdəmirdə, Ucarda,Qazaxda, Bərdədə, Böyük Qafqazın şimal-şərqində, Kiçik Qafqazın mərkəzi və cənub hissələrində, Naxçıvanın düzənliklərində yayılmışdır.
Tarixən qiymətli biyan bitkisi Ağdaşdan bir çox ölkələrə ixrac olunub. Belə ki, Ağdaşın Ləki qəsəbəsindəki Biyan Kökü Zavodunda bu bitki toplanaraq preslənib və 1886-cı ildən başlayaraq ölkəmizdən ABŞ-a, 1913-cü ildən isə Fransaya, İngiltərəyə, Yaponiyaya göndərilib. Azərbaycanda çıxarılan biyan kökü dünyada ən keyfiyyətli biyan kökü sayılır.
Biyanın faydaları
Öskürək, bəlğəm və səsin xırıldamasını aradan qaldırar.
İmmunitet sistemini qüvvətləndirər.
Bədənin hüceyrələrində yaranan ağrılara faydalıdır və temperaturu salmağa təsirlidir.
Qastrit, xora kimi mədə narahatlıqlarında və sidik kisəsinə faydalıdır.
Ayaq və bədən kramplarına eyni zamanda qəbizlik problemi yaşayanlara verilir.
Qaraciyər və siroz xəstələrinə faydalıdır.
Dəri problemlərində sədəf, sızanaq və akne problemi yaşayanlara kökü faydalıdır.
Ağız içində ibarət olan aft yaralarına qarşı istifadə edilir. Qarqara edilərək müalicəsi olur.
Addison xəstəliyi və təzyiqi tarazlıqda tutulmasında biyan kökü faydalı bir bitkidir.
Peptik xora bir çox adamda görülər və faydalıdır.
Böyrək üstü vəzilərində yaranan xəstəliklərdə istifadə edilir.
Hormon pozuqluğuna yaxşı gəlir və qaraciyərə kömək edir.
Qışda təməl narahatlıqlarından ola qrip, soyuqdəymə, bronxit və soyuq qəbulunluğuna çayı dəmlənib içilə bilər.
Bədəndə meydana gələ biləcək tonsinlere qarşı qoruma təmin edər.
Antioksidan və antimikrob xüsusiyyətləri olur.
Həzmi gücləndirir qəbizlik və həzmsizlik problemlərində təsirlidir.
Gut xəstəliyində istifadə edilməsi məsləhət görülür.
Bədənin aldığı mikrob nəticəsində çiban meydana gəlməsində istifadə edilə bilər.
Sidiyə çıxmaqda çətinlik çəkən şəxslərə verilir. Böyrəkdə meydana gəlmiş daşların tez getməsini təmin edər.
Gel halına gətirilərək ekzema narahatlığı olanda istifadə edilər.
Bəlğəm sökdürücü olaraq biyan kökü; gün içərisində səhər günorta axşam 1 qram istifadə olunur.
Qastrit və xoraya biyan kökü; 20 qram biyan kökü çiğnenerek istehlak və ya 1 çay qaşığı kətan toxumu ilə biyan kökü 30 qram 1 litr suda qaynadılaraq (20 dəqiqə) gün içində səhər günorta axşam içilir. Öskürəyə də çox faydalıdır.
Biyan Kökü Çayı Necə Hazırlanır?
3 şirin qaşığı biyan kökü ilə 3 stəkan su qarışdırılır. Bu qarışığı 15 – 20 dəqiqə qaynadın, istiliyi azaldaraq 5 dəqiqə daha qaynadıb ılıyınca içə bilərsiniz. Yeməklərdən yarım saat sonra içə bilərsiniz. Gündə 2 dəfə kifayətdir.
Biyan kökünün Zərərləri Nələrdir?
- Biyan kökü çox çox qəbul edildiyində şiş meydana gətirə bilər.
- Bədəndə kalium itkisinə səbəb olur və yüksək təzyiq meydana gətirə bilər. Buna görə həddindən artıq miqdarda qəbul edilməməsi lazımdır.
- Böyrək narahatlığına və bədənin su tutmasına nadir də olsa səbəb ola bilər.
- Hər bitkidə olduğu kimi çox qəbul edildiyində hər zaman zərərlidir.
- Uşaqların qəbul etməsi tövsiyə edilməz.
Yapon alimləri apardıqları tədqiqatlar əsasında belə nəticəyə gəliblər ki, biyan öz faydalı maddələrinin keyfiyyətinə görə jenşendən üstündür. Şirin biyandan hazırlanan preparatlardan bronxit, göy öskürək, tuberkulyoz, mədə yaraları, zəhərlənmə əleyhinə, xüsusən ət və göbələk zəhərlənmələrinə qarşı müalicə vasitəsi kimi istifadə olunur. Şirin biyan maddələr mübadiləsinin nizama salınmasında, sinir xəstəliklərinin müalicəsində də əhəmiyyətlidir.
şirin biyan heyvandarlqdada istifadədə yaxşı nəticələri olur beləki ev heyanlarinin saxlamlığından başqa əldə olunan sudun miqdarı və yağlılığı yüksək olur
bunu da məqaləyə qeyd eləmək olar əslində. maraqlı faktdır.