COVİD-19 pandemiyasının dünya ət bazarına təsiri
COVID-19 pandemiyasının əvvəlcədən təxmin edilə bilməyən xarakteri qlobal ət və heyvandarlıq bazarına təsirin tam spektrini dəqiq və vaxtında araşdırmağı çətinləşdirir.
Aydındır ki, Çinin COVID-19-a tab gətirdiyi görünsə də, böhran bütün dünyada davam edir və qlobal ət bazarına təzyiq göstərməyə davam edəcəkdir.
İstehlakçı tələbi necədir?
İstehlaka və istehlakçı davranışındakı dəyişikliklərə təsir edən əsas amillər aşağıdakılardır:
- Maliyyə təhlükəsizliyi,
- COVID-19-un iqtisadiyyata təsiri,
- Ev təsərrüfatı büdcəsinə artan təzyiqi
Dünyadakı hər beş istehlakçının azı üçü evdə yemək bişirməyə daha çox vaxt sərf edir. Bu yaxınlarda Çində bir istehlakçı araşdırması sübut etdi ki, böhran zamanı istehlakçıların etibar etdikləri markalara meyl edirlər. Avstraliya mal və qoyun əti onilliklər boyu əməkdaşlıq edərək bu etimadı qazana bilib.
Qida servisinin hazırki vəziyyəti
Əksər dünya bazarlarında iaşə obyektlərində satışlarda ciddi azalma baş verdi. Bu da ət bazarında bir tarazlığın pozulmasına səbəb oldu. Bir qayda olaraq, daha qiymətli ətlər daha çox tələb görməyə başlayırlar.
Eyni zamanda, bütün dünyada istehlakçıların rahatlığı üçün səylərini davam etdirdikləri halda, “take-away” və ya çatdırılma modellərinə diqqət yetirməyi bacaran iaşə sektorundakı operatorlar COVID-19-un fəsadlarına daha çox tab gətirə bildilər.
Pərakəndə satışlarda vəziyyət necədir?
Yemək kanalları bağlandığından və daha çox istehlakçı evdə qalmaq məcburiyyətində qaldığına görə pərakəndə satışda, xüsusən də onlayn satışda artım müşahidə olunub. Müxtəlif ölkələrin daxili bazarlarında əsas tələb təzə ət, bişmiş ət və kolbasa kimi əsas ərzaq məhsullarına idi.
Həm də “yerliçiliyə” keçid baş verdi, çünki getdikcə daha çox istehlakçı rahatlığı və “yerli istehsalçılara dəstək olmaq” istədikləri üçün yerli müəssisələrdən ərzaq və içkilər alırdılar.
Aparıcı ət istehsalçısı olan ölkələrin vəziyyəti nə yerdədir?
Qlobal mal əti tədarükü COVID-19 səbəbiylə yavaşladı, çünki ət emalı müəssisələrindən virusun yayılması və məsafənin məhdudlaşdırılması emal sürətinin azalmasına və bəzi hallarda müəssisələrin müvəqqəti olaraq bağlanmasına səbəb oldu.
Qeyri-sabit təklif və beynəlxalq bazarlarda tələbin dəyişməsi, yaxın aylarda qlobal rəqabət mühitinin gözlənilməz dəyişməsinə səbəb ola bilər.
ABŞ-da emal vəziyyəti yaxşılaşdı: mal-qara yetişdirilməsi bərpa olundu, lakin yenə də istehsal keçən ilin səviyyəsindən aşağıda qalır. Koronavirusun ikinci dalğasının yayılması təhlükəsi nəzərə alınmaqla müəssisələrin tam fəaliyyətə nə vaxt dönəcəyi hələ məlum deyil. Bu fonda ABŞ-da yem sahələrində mal-qaranın sayı azalıb və yerli müştərilərin tələbatı prioritet sayıldığı üçün ixrac rəqəmlərində də azalma müşahidə olunur.t
Yeni Zelandiyada mal-qaranın kəsilməsi artır. Şimal adasının emal müəssisələri yenidən normal vəziyyətə gətirilir, Cənubi ada isə hələ də normal səviyyədən aşağı səviyyədə işləyir. 2019-20 mövsümünün qalan hissəsinin proqnozu Çinin başçılıq etdiyi qırmızı ətə yüksək beynəlxalq tələbat olan Yeni Zelandiya üçün müsbətdir.
Braziliya qırmızı ətinin emalı, may ayında COVID-19 infeksiyası hallarının sayının kəskin artmasından sonra çətin bir dövrdə baş verir. Bunun nəticələri ABŞ-da görülənləri hələ də əks etdirməsə də, ət və quşçuluq sənayesi əhəmiyyətli bir fasiləsiz fəaliyyət göstərsə də, virus daha da yayılarsa tezliklə vəziyyət dəyişə bilər. Zəif daxili bazar və rialın aşağı qiymətini nəzərə alaraq Braziliya ət sənayesini qorumaq üçün ixracatdan asılıdır.
Argentinada mal-qaranın kəsilməsi 2019-cu ilin aprel ayına qədər olan təqvim ili ilə müqayisədə 6%, mal əti ixracatı isə 2019-cu ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 20% artmışdır. Argentina zəif valyutasına görə dünya bazarında rəqabət gücünə malikdir.
Hindistanın heyvan kəsimi anbarlarında COVID-19 səbəbiylə ciddi pozuntular meydana gəldi. Pandemiya səbəbiylə məhdudiyyətlər tətbiq edildikdən sonra heyvandarlıq sənayesi demək olar ki, dayandırıldı. Bu müddətdə Hindistan, əsasən soyuducu anbarlardan ixrac edilən dondurulmuş camış ətinin ixracına etibar edir. Bəzi məhdudiyyətlər iyun ayının ortalarına qədər ləğv ediləcək, ancaq müəssisələrin nə vaxt işə başlayacağını təxmin etmək üçün hələ tezdir.
