Meyvələrdə monilioz xəstəliyinin yaranma səbəbi və müalicəsi
Son illərdə kənd təsərrüfatında, xüsusən bağçılıqda monilioz və ya alma və armudun monilial yanması bağçaya böyük zərər verən xəstəliklərdən biridir.
Meyvə ağaclarının infeksiyası ən çox çiçəklənmə zamanı baş verir. Bu zaman çiçəklər göbələyə yoluxur. Göbələk miselyumu ötürücü (ələyəbənzər borular və yarpaq borucuqları malik) damarları bağlayır və nəticədə çiçəklər, gənc yarpaqlar və yumurtalıqlaq qəhvəyi rəngə çevrilir.
Xəstəliyin inkişafı ilə meyvə bitkilərinin budaqları və illik tumurcuqlar məhv olur. Ağacda qalan meyvələr isə həşəratların, quşlar və dolu kimi yağıntıların onlara mexaniki ziyan vurması ilə xəstəliyə yoluxur. Meyvələr qəhvəyi rəngə çevrilir və üzərində göbələk yastıqları meydana gəlir, onlar meyvənin üzərində konsentrik dairələr şəklində görsənir, daha sonra rəng dəyişərək mavi-qara rəng alır.
Yazda bu infeksiyanın ilkin mənbəyi yoluxmuş yarpaqlar, göbələyə yoluxan meyvələr, ölü budaqlar və tumurcuqlar olur.
Çiçəkləmə zamanı sərin (9 dərəcədən 12 dərəcəyə qədər) və rütubətli hava monilial yanma xəstəliyinin inkişafı üçün əlverişlidir.
Bağlarımızı belə bir xəstəlikdən qorumaq üçün hərtərəfli qoruyucu tədbirlər həyata keçirmək lazımdır. Hər şeydən əvvəl bu aqrotexniki tədbirlər olmalıdır. Solmuş budaqları kəsmək, göbələyə yoluxmuş meyvələri toplamaq və məhv etmək, solaraq yerə düşmüş yarpaqları torpaqda basdırmaq lazımdır.
Bundan əlavə, xəstəliyə qarşı tam qoruma üçün kimyəvi qoruyucu tədbirlər görmək də lazımdır. Buna misal kimi funqisidlərin istifadəsini göstərmək olar.
Mis preparatlar ilə kimyəvi müalicə “yatmış tumurcuqlar” mərhələsindən “çəhrayı qönçə” mərhələsinə qədər müntəzəm olaraq aparılmalıdır
Daha sonra bu müalicə ləçəklər düşdükdən və meyvələr yetişmədən əvvəl aparılmalıdır. Gözləmə müddətinə yəni dərman müalicəsi ilə məhsul yığımı arasındakı vaxt aralığına mütləq əməl etmək lazımdır. Məsələn, mümkün zəhərlənmənin qarşısını almaq üçün son müalicə məhsulun yığımından 15-20 gün əvvəl aparılmalıdır.
Mütəxəssislər, 1%-lik mis-su-sulfat və ya Bordo qarışığının (10 litr suya 100 qram dərman nisbətində) istifadəsini məsləhət görürlər.
Chorus dərmanı ilə təlimatlarda göstərilən qaydalara uyğun olaraq 7-10 gün ara ilə meyvə çiçəkləndikdən sonra iki müalicə ilə istifadə olunur.
Abiga-Peak preparatı ilə 4 müalicə mərhələsini həyata keçirmək olar, ancaq bu vəziyyətdə məhsul yığımından əvvəl gözləmə müddəti ən az 30 gün olmalıdır.
Bütün müalicə səhər və ya axşam saatlarında, fərdi qoruyucu vasitələrdən (PPE) istifadə edərək sakit havalarda aparılmalıdır. Uşaqları və heyvanları dərmanların təsirindən qorumaq lazımdır. Pestisidlər hazırda istehlak olunan bitkilərin üstünə düşməməlidir.
